İBB UKOME ocak toplantısında yüzde 46.09’luk toplu taşıma artırımı teklifi reddedildi. İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gürkan Akgün, yeni artırım oranının alt komitelerde tekrar değerlendirileceğini açıkladı. Yıllık 1.4 milyar seyahatin gerçekleştiği İstanbul’da İBB’nin yolcu başına sübvansiyon dayanağının 25.5 TL’yi bulduğu kaydedildi. İETT’nin 1 yolcu başına 2018 yılında 3.4 TL olan maliyetinin, 2024 yılında 36.2 TL’ye yükseldiği ve toplu taşıma sübvansiyonunun son 6 yılda %2000 oranında arttığı bildirildi. Buna nazaran; 2018 yılında 1,7 milyar TL olan sübvansiyon ölçüsü, 2024 yılı prestijiyle 35,7 milyar TL’ye ulaştı.
SOSYAL BELEDİYECİLİK HİZMETLERİ SÜRDÜ
Sübvansiyon artışının yanı sıra, İBB toplumsal belediyecilik projelerini de süratle genişletti.
• Fiyatsız ulaşım takviyeleri: 0-4 yaş ortasında çocuğu olan annelere ve iş arayanlara yönelik fiyatsız ulaşım uygulamaları hayata geçirildi.
• Özel nakliyecilik entegrasyonu: Özel Nakliyat Otobüsleri’nin İETT standardına yaklaştırılması için yeni ödeme modelleri uygulandı.
Bu uygulamalar, hem toplumsal faydayı artırdı hem de vatandaşların günlük ömrünü kolaylaştırdı.
SÜBVANSİYONUN BEDELİ
Artan sübvansiyon yükü, belediyenin bütçesine büyük bir baskı oluşturuyor. Fakat, vatandaşların uygun fiyatlarla toplu taşıma hizmetlerinden yararlanabilmesi için bu takviyeler artarak devam ediyor. Yıllık 1.4 milyar seyahatin gerçekleştiği İstanbul’da İBB’nin yolcu başına geliri 10.7 TL, yolcu başı sarfiyatı 36.2 TL iken yolcu başına sübvansiyon takviyesi 25.5TL’yi buldu.
GÜNCEL BİLGİLER
İstanbul ulaşım maliyetleri ve toplu taşıma fiyatlarına dair yapılan değerlendirmelere nazaran, son yıllarda İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından maliyetler sübvanse edilerek vatandaşlara daha uygun fiyatlarla hizmet sunuluyor. Buna karşın akaryakıt ve öbür masraflardaki artışlar toplu taşımayı ekonomik olarak daha sıkıntı bir duruma sokuyor.
MAZOT FİYATLARI KISA MÜDDETTE YÜZDE 131,5 ARTTI
Geçmişte 1 tam bilet fiyatı 1 dolara denk gelirken, bugün 20 TL yaklaşık 0,57 dolar.
Ancak mazot fiyatları süratle arttı. Ağustos 2023’te 22 TL olan 1 litre mazot, Ocak 2025’te 44,74 TL’ye ulaştı. Bu süreçte mazot fiyatlarındaki artış %131,5 olarak kaydedildi.
İETT’NİN GİDERLERİ
İstanbul’un en büyük toplu taşıma kurumu olan İETT, günlük 832 hatta yaklaşık 5 milyon seyahat gerçekleştiriyor. Fakat artan akaryakıt maliyetleri ve öteki harcamalar, İETT’nin maliyetlerini önemli oranda yükseltti.
• 2018 yılında yolcu başına maliyet 3,4 TL iken, 2024 yılında bu sayı yüzde %965 artışlar 36,2 TL’ye çıktı.
• Akaryakıt bedeli 2018’de 473 milyon TL iken, 2024 yılında yüzde 1050 artıllar 5,43 milyar TL’ye ulaştı.
İBB’NİN ULAŞIMA DAYANAĞI ARTARAK SÜRDÜ
İBB, toplumsal belediyecilik uygulamaları kapsamında sübvansiyon ölçüsünü 2018 yılında 1,7 milyar TL’den 2024 yılında 35,7 milyar TL’ye çıkardı. Bu artış oranı %2000’lik bir artış manasına geliyor. Ayrıyeten, 0-4 yaş çocuklu annelere ve iş arayan vatandaşlara fiyatsız ulaşım takviyesi üzere toplumsal projeler hayata geçirildi.İstanbul’un toplu taşıma fiyatları, öteki büyükşehirlerle kıyaslandığında hala daha düşük düzeyde. Bu bilgilere nazaran, İstanbul’da artan maliyetlere karşın İBB idaresinin çabalarıyla toplu taşıma fiyatları düşük tutulmaya devam ediyor.
Ancak, maliyet artışları sürdürülebilirlik açısından önemli bir risk oluşturmayı sürdürüyor.