CHP Zonguldak Milletvekili Yavuzyılmaz, Sayıştay’ın TTK Amasra Kuruluşu için 2019’da hazırladığı raporda patlamanın olacağı yerin tam koordinatının verildiğini söyledi. “Sayıştay ölçmüş, eksiği, tehlikeyi görmüş ve ikazını yapmış” dedi.
Amasra’da Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’nde meydana gelen patlamada, 41 madencinin hayatını kaybetmesiyle yer altında çalışan işçiler tekrar hatırlandı. Soma’da 301 madencinin öldüğü facia hasebiyle yalnızca iki kamu vazifelisi cezaevinde. Olayın meydana gelişiyle ilgili iki üniversitenin raporu ise birbiriyle çelişiyor. Yani gerçeklerin ortaya çıkarılması kolay kolay mümkün olmuyor. Kömür ocakları için alınan personellerin bir kısmı siyasalların devreye girmesiyle yer üstünde çalıştırılıyor. O yüzden ocaklarda kıymetli ölçüde personel açığı da yaşanıyor. CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Sayıştay raporu üzerine şunları anlattı:
ÖNÜNE NE ÇIKARSA YOK EDİYOR
“TTK de riskin olduğunu kabul ediyor, basında yer alan kimi haberlerde yer alan ‘gaz içeriklerinden metan gazının yüksek olduğu’na dair tabirlere itiraz ediyor. ‘Orada kast edilen metan gazı değildir’ diyor. Yeniden bir yanlışı düzeltelim. Amasra’da yaşanan faciada husus yalnızca metan gazının patlamasıyla olan bir hadise değil. Mevzu şudur: Metan gazı oksijenden daha hafif bir gaz. Bir galeride çalışıyoruz. Metan gazı yükselir ve kubbenin çabucak altına toplanır. Oksijen aşağıda kalır. Aslında metan gazının patlaması, grizu faciası olması o kadar kolay değil. Onun da birtakım kaidelerinin oluşması gerekli. Sonuçta metan gazı, kömür tozlarıyla birlikte alev topu formunda tüneli takip ediyor ve önüne ne çıkarsa yok eden patlamaya dönüşüyor.”
TEK EKSİK: TARİH YOK
Deniz Yavuzyılmaz, bu mevzuyu detaylı olarak anlatırken, “Benim birinci paylaştığım eksi 300 makûs tabirini de kullanarak Sayıştay’ın yaptığı ikaz. Aslında patlamanın olacağı yerin tam haritasını çizmiş, tam koordinatını vermiş. Tek bir şeyi eksik yapmış o da patlama tarihini yazmamış. Tek eksik o. Sayıştay durduk yere bu ihtarları yapmaz. Sayıştay ölçmüş, eksiği, tehlikeyi görmüş ve ihtarını yapmış” diyor.
Ocaklarda çok ciddi emekçi açığı olduğuna dikkat çeken Yavuzyılmaz, her çalışanın kömür üretimimde birebir işi yapmadığını, çok kritik vazifeleri olanlar bulunduğuna dikkat çekti. Yavuzyılmaz, Amasra ile ilgili şu çarpıcı bilgileri, evraklara dayanarak şöyle açıkladı:
“Amasra’da olayın meydana geldiği işletmede yer altı ve yer üstü toplam emekçi sayısı bin 145 olması gerekirken, 2022 yılı Mart ayı sonu prestijiyle bu sayı yalnızca 590’dır. Sayıştay’ın 2002 yılı raporuna nazaran norm takımda 476 olması gereken pano ayak üretim personel sayısı 276, 107 olması gereken hazırlık personel sayısı 30, 39 olması gereken barutçu sayısı 1, 53 olması gereken tarama söküm-bakım emekçi sayısı ise 10. Bu sayılar Sayıştay raporunda yer alıyor. Yerüstü ve yer altı sanatlarında bariz emekçi açığı bulunuyor. Üç vardiya tertibi yapılamadığı için kritik arızalara da vaktinde müdahale edilemiyor. Bu durum da iş güvenliğini etkiliyor. Gündüz vardiyası dışındaki vardiyalarda arızalara anında müdahale edilemediği uyarısı da raporda yer alıyor.
Hayati ehemmiyet arz eden havalandırmanın devamlılığı, merkezi gaz izleme servisi tarafından 24 saat takip edilmesi gereken tehlikeli gazların ölçülmesi için daima değişen kaidelere nazaran gerekli sistemlerin kurulması ve kontrolünün eksiksiz yapılabilmesi için personel açığının giderilmesi tarafında de kritik bir ikaz bulunuyor.”
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Sayıştay raporunun ayrıntılarını Hürmet Öztürk’le paylaştı.
VAHİM BİR DURUM YAŞANIYOR
Yavuzyılmaz, Sayıştay raporunda yer alan vahim bir duruma da şöyle dikkat çekti:
“Yeterli sayıda emekçiyle çalışılmadığı için galeriler açık kalıyor, kömür havayla temas ediyor. Oksidasyon oluyor ve kömür içten içe yanma yapıyor. Bu 10 yıldır bütün raporlarda belirtiliyor. Patlama için bütün koşulları hazır hale getiriyorlar. Felaketin taşları bu türlü örülüyor. KİT Komitesi’nde milletvekillerinin sorularına TTK’nın verdiği karşılıkta, 2022’de yaklaşık bin personelin sanatının süreksiz olarak değiştirilerek öteki sanatlarda çalıştırıldığı belirtiliyor. Yani maden ocağında iki emekçinin yapacağı işi bir emekçi yapıyor. O da kendi işini yapmıyor diğer uzmanlık alanındaki işleri yapıyor. Burada bir kazanın yaşanmaması sürpriz olur. Acı, düşünceli bir durum.”
Maden idaresi siyasi bir irade
Deniz Yavuzyılmaz’ın dedesi de maden çalışanıydı. Eşinin hem babası, hem dedesi maden mühendisi olarak Zonguldak’ta vazife yaptı. Yavuzyılmaz “Madenlerin yönetilmesi siyasi bir irade. İşin bir bilimsel bir de siyasi tarafı var. Bilimsel tarafına baktığımıza vakit Sayıştay raporlarına gidiyoruz” diyor.
CHP, şehit ayrımı için TBMM’ye yasa teklifi sundu
Maden kazalarında 2003-2014 yıllarında hayatını kaybeden ve şehit kabul edilen emekçilerin ailelerine farklı dayanaklar veriliyor. Ayrıyeten ölen madencinin bir yakınının işe alınması uygulaması yapılıyor. 2003 öncesi ve 2014 sonrası yaşanan kazalarda ise bu uygulanmıyor. CHP, 2003 öncesi ve 2014 yılı sonrası meydana gelen kazalarda hayatını kaybeden madencilerin de şehit sayılması ve bir yakının işe alınması uygulamasının devam ettirilmesi için TBMM Başkanlığı’na yasa teklifi sundu. Türk Eğitim Derneği Genel Lideri Selçuk Pehlivanoğlu da SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamada, “Amasra’da yaşanan maden faciasında babalarını yitiren evlatlarımıza eğitim bursu vererek sahip çıkacağız” dedi. Pehlivanoğlu, Soma’da hayatlarını kaybedenlerin çocuklarına da burs verdiklerini ve bunun 2014’den bu yana devam ettiğini hatırlattı.
Konu sulandırılıyor
Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’nin, Sayıştay raporunu aslında doğruladığını kaydeden CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, kurumun açıklamasını şöyle yorumladı:
“Doğrudur, Sayıştay raporu ‘Grizu patlama riski de vardır’ diyor. Kurum, gaz içeriğinde metan gazının tespit edildiği kısmının hakikat olmadığını öne sürüyor. Temel sorun metan gazı değil, tepkide olan kömür tozu patlaması da var içinde, öbür gazların da iştiraki var. Gaz içeriklerinin çalışan damarlarda da yüksek olduğunu söylüyor. Bunlar kurum tarafından ölçülmek zorunda. Bahis sulandırılmak isteniyor. Rapor bir bütün. Yalnızca bu bulgu yok ki. Bu bulgunun kritik kısmı şu patlamanın gerçekleştiği noktayı iddia ediyor. Onun haritasını veriyor. Onun dışındaki sayfada birçok bulgu var.”
16 MİLYON TONLUK REZERV
Olayın meydana geldiği Amasra’daki ocağı TTK işletiyor. Burada eksi 300 kotun altında 16 milyon ton kömür rezervi var. Yavuzyılmaz, üretim derinliğinin de en fazla eksi 400’e kadar olduğunu hatırlatarak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“TTK’da eksi 300 kot ve altında grizu patlaması ve öbür felaketler tedbirsizlikle ortaya çıkabilir. TTK çalışanları burada çalışmaya mecbur ediyor. Çabucak yanında bulunan alanda ise 606 milyon ton ve kömür kaymak üzere yüzeye yakın. Yani gireceksiniz alacaksınız. Bunu da özel kesime vermişler.”