Dünyanın en büyük iki ekonomisinin liderleri arasında üç saati aşan video konferans görüşmesi yakından izleniyordu. İki lider de görüşmeyi açık ve direkt olarak betimlerken iki ülke arasındaki gerilimi azaltmaya çalıştı ve potansiyel çatışma alanlarından kaçındı.
Görüşmeden somut bir sonuç çıkmamış olsa da, iki lider ilişkilerde soğukluk yaratan cepheleşmeyi daha ılımlı bir yöne çekme fırsatı buldu.
İki lider, Kuzey Kore, Afganistan, İran, küresel enerji piyasaları, ticaret ve rekabet politikaları, askeri sorunlar, salgın hastalık ve sıkça fikir ayrılığına düştükleri diğer konular hakkında konuştu.
Corona virüsü salgını iki yıl önce ortaya çıktığından beri Çin’den ayrılmayan Şi, iki ülkeyi “çarpışmaması gereken devasa iki gemi”ye benzetti.
Xinhua’nın haberine göre Şi Biden’a, “Sayın başkan, siyasi liderlik gösterip ABD’nin Çin’e yönelik politikalarını akılcı ve pragmatik bir yola oturtacağınızı ümit ediyorum” dedi.
Biden da ikili sorunları çatışmaya dönüştürecek bir dil kullanmaktan kaçındı.
Biden, görüşmenin gazeteciler tarafından izlenebilen ufak bir kesitinde “Bana öyle geliyor ki, ABD ve Çin’in liderleri olarak bizim sorumluluğumuz ülkelerimiz arasındaki rekabetin, bilinçli ya da bilinçsiz şekilde çatışmaya evrilmemesi” ifadelerini kullandı.
ABD’den kıdemli bir yetkili, iki liderin “sağlıklı bir münazara” gerçekleştirdiğini belirtti. Yetkili ayrıca Biden’ın, Çin’in bir önceki başkan Donald Trump döneminde kabul edilen ticaret anlaşmasındaki taahhütlerini yerine getirmesinin önemini vurgu yaptığını ifade etti.
Çin, ABD’den 200 milyar dolar tutarında mal ve hizmet alım taahhüdünü gerçekleştirmekte gecikmiş olsa da, ancak Çinli yetkililer Şi’nin Biden’a bu konuyu siyasi malzeme yapmaktan kaçınmanın önemine dikkat çektiğini ifade ettiler.
TAYVAN KIRMIZI ÇİZGİ
İki ülke arasında Tayvan konusundaki keskin fikir ayrılıklarının devam ettiği görüşme sonrasında da açık bir şekilde gözlendi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Biden’ın, ABD’nin Taipei yerine Pekin’i tanıyan “Tek Çin” politikasına uzun süredir vermiş olduğu desteği dile getirdiği ifade edildi ancak “mevcut durumu değiştirmeye veya Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarı zedelemeye yönelik tek taraflı çabalara şiddetle karşı çıktığı” belirtildi.
Xinhua’nın haberine göre Şi, Tayvan’da bağımsızlık isteyenler ve onların ABD’deki destekçilerinin “ateşle oynadığını” söyledi.
Şi, “Çin sabırlı ve Tayvan ile tüm samimiyetiyle barışçıl bir şekilde yeniden bir araya gelmek için çabalıyor, ancak eğer Tayvan’daki ayrılıkçılar provoke etmeye devam eder ve hatta kırmızı çizgiyi geçerse, sert önlemler almak durumunda kalırız” dedi.
“ESKİ BİR ARKADAŞ”
Görüşmelerin başlangıcında Biden’a “eski bir arkadaş” olarak hitap eden Şi, iki tarafın da karşılaştıkları sorunların çözümünde aralarındaki iletişim ve işbirliğini artırmak için çabalaması gerektiğini söylemişti.
Çevirmen aracılığıyla konuşmasını gerçekleştiren Şi, “Dünyanın en büyük iki ekonomisi ve BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri olarak Çin ve ABD’nin aralarındaki iletişim ve işbirliğini artırması gerekiyor” ifadelerini kullanmıştı.
Biden ve Şi, Biden’ın başkan olmasından bu yana yüz yüze bir görüşme gerçekleştirmedi. İki liderin bugünkü görüşmeden önceki son konuşması Eylül ayında telefon aracılığıyla gerçekleşmişti.