ANKARA – Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi ve Türkiye Raportörü Nacho Sánchez Amor, 19-20 Aralık tarihleri ortasında Türkiye’de gerçekleştirdiği misyonunu tamamlayarak salı akşamı Ankara’da Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu’nda bir basın konferansı gerçekleştirdi.
Türkiye Raportörü’nün ziyareti, Avrupa Birliği’nin (AB) yasama organı olan Avrupa Parlamentosu’nun açıklayacağı yıllık Türkiye raporunun hazırlıkları kapsamında olup hükümet, yargı, siyasi partiler, medya, fikir kuruluşları ve sivil toplum temsilcileriyle yaptığı üst seviye görüşmelerin çıktılarını içeriyor.
Sánchez Amor, ocak ve şubat aylarında İstanbul’da sivil toplum kuruluşlarıyla görüşmelere devam edecek.
RAPORUN YAYIMLANMA TARİHİ SEÇİMLERE BAĞLI
Avrupa Parlamentosu raporunun yayımlanması ise, Türkiye’deki seçim tarihinin açıklanmasına bağlı. Çünkü, Parlamento’nun kurallarına nazaran, ilgili ülkede seçim olması durumunda raporun açıklanması askıya alınıyor.
Türkiye’nin bölgesel ve global sıkıntılardaki arabuluculuğundan olumlu tabirlerle kelam eden Sánchez Amor, “Türkiye’nin tahıl koridoru mutabakatındaki arabulucu rolünü daima takdir ettik. Lakin bunun iştirak süreci ve insan haklarının durumuyla ilgisi yok. AB’ye iştirak, bir toplum modeline iştiraktir. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin önerdiği toplum modeli Hollanda toplumu mu, Rusya mı? Bu, sorulması gereken bir soru” dedi.
Türkiye’nin insan hakları, temel hak ve özgürlükler ve hukukun üstünlüğü konusunda Avrupa standartlarına uygun düşmeyen adımlar attığını belirten Türkiye Raportörü, “Adalet ve Kalkınma Partisi’nde tek kişinin kelamının geçtiği, kuvvetler ayrılığının ve denge-denetleme sisteminin olmadığı bir toplum modeli ortaya konuyor” diye konuştu.
Sánchez Amor, misyon ziyareti sırasında görüştüğü tüm tarafların -iktidar ve muhalefet partisi temsilcileri dahil- Türkiye’nin AB bedelleri istikametinde ilerlediğini ve gayenin tam üyelik olduğunu söylediklerini de aktardı.
‘DIŞ SİYASETTE BAĞIMSIZLIK MÜMKÜN’
Sanchez Amor, Türkiye’nin aday ülke olarak kendi dış siyasetini uygulama hakkının olduğunu, lakin bu esnada saldırgan açıklamalardan kaçınması ve diplomatik yollardan sapmaması gerektiğini de kaydetti.
Türkiye Raportörü, “Uluslararası arenada değerli bir ülke olup, tıpkı vakitte olgun, gerçek ve liberal bir demokrasi de olabilirsiniz. Türkiye kamuoyunda güya kıymetli bir ülke olmakla demokratik bir ülke olmak ortasında bir tezat var sanılıyor. Lakin bu kusurlu bir yaklaşım. İkisi ortasında seçim yapmanıza gerek yok” dedi ve devam etti:
“İnsan hakları ve hukukun üstünlüğü konusunda Avrupa Parlamentosu olarak kaygılıyız. Bu alanlarda bir ilerleme yok. Son devirde bu iki mevzuda daima makûs haberler aldık. Bir siyasetçiye tokat atan bir polis memurunun görüntüsünü bile izledim son iki günde. Yargı reformlarında taahhüt edilen kanun değişiklikleri yapılmadı. Yargı öngörülemez durumda. Toplantı hakkını engellemek üzere gözaltı sistemi kullanılıyor. İmamoğlu davasında davanın tam ortasında hakim değişikliği yapıldı, bu durum taban demokratik standartlarda bile kabul edilemez.”
‘İMAMOĞLU DAVASININ SİYASİ SONUÇLARI VAR’
İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’yla ilgili mahpus cezası ve siyasi yasak kararını 14 Aralık günü toplumsal medya hesabında “Olanaksız görülüyordu lakin oldu. Türkiye’de adalet çok vahim durumda ve siyasi gayeler için kullanılıyor. Çok üzücü bir gün” halinde eleştirmiş olan Sánchez Amor, İmamoğlu davasının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin tüm kararlarına karşın Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş’ın tutuklu bulunmasına misal formda hukuksal sonuçların yanı sıra siyasi sonuçları olduğunu da kaydetti ve ekledi:
“İmamoğlu da son davayla birlikte bir nevi siyasi rehine olmuştur. Yaptığım görüşmelerde bir üst mahkemenin bu durumu düzelteceği tarafında bir beklenti mevcut, fakat bu mahkeme kararının da seçimle alakalı olduğu tarafında bir kıymetlendirme var. Avrupa’da söz özgürlüğü standartlarına nazaran bu türlü bir açıklamanın rastgele bir tüzel sonucu doğmamalıydı. Avrupa’da bir kamu görevlisine yönelik olarak, standart bir beşere söyleyeceğinizden daha saldırgan sözler kullanabilirsiniz. Beşerler bir demokraside serbestçe konuşabilmeliler.”
HDP’YE KAPATMA DAVASI: TÜM BU DAVALAR TÜRKİYE’NİN İMAJINA ZİYAN VERİYOR
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Halkların Demokratik Partisi’nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde açılan davada yasal süreç devam ederken, AP Türkiye Raportörü’nün mevzuya dair yorumu ise şu formda oldu:
“Tüm bu davalardan sonra, memleketler arası bağımsız müşahede misyonlarının Türkiye’ye geldiklerinde bu seçimlerin adil bir ortamda yapılabildiğini söyleyebileceklerine inanıyor musunuz? Ben sokaktaki şu kişiyi sevmiyorum, şu kişinin cezaevinden çıkmasını istemiyorum diyerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını uygulamaktan kaçınamazsınız. Avrupa Kurulu üyesiyseniz AİHM kararlarını uygulamakla yükümlüsünüz. Tüm bu davalar ve kararlar Türkiye’nin milletlerarası imajına ziyan veriyor. Halbuki düzgün bir imaj, Türkiye siyasetinde bir kazanımdır ve bu imajı çok düzgün askeri teknolojiler üreterek sağlayamazsınız.”
Sánchez Amor, Avrupa Parlamentosu’nun seçim sonucu ne olursa olsun Türkiye ile itimat içeren bir bağa geri dönmeyi hedeflediğini de kaydetti.
Avrupa Parlamentosu’nun tavsiye kararı niteliğinde olan 2021 Yılı Türkiye Raporu, bu yıl 7 Haziran’da AP Genel Konseyi’nde kabul edilmiş; temel haklar ve özgürlükler konusundaki telaşlar lisana getirilirken, Türkiye’nin “ısrarla Avrupa Birliği’nin paha ve standartlarından uzaklaştığı” belirtilmişti.