SERVET YILDIRIM – Herkes Fed’den çeyrek puanlık faiz indirimi beklerken, o yarım puanlık bir indirim kararı açıkladı.
Söz konusu olan Amerikan faizleri olunca ABD’de yaşanan ABD’de kalmıyor, herkesin problemi oluyor. Nixon döneminin ABD Hazine Bakanı John Connally’nin meşhur kelamıdır: “Dolar bizim paramız ancak sizin probleminiz.”
Connally bu kelamı 1971’de bir toplantıda başka ülke maliye bakanlarına seslenirken söylemiş. Birinci duyulduğunda biraz küstahça ve üst perdeden söylenmiş bir kelam olarak gelebilir lakin bence çok hakikat ve samimi bir itiraftır. Bir sorun bundan daha uygun söz edilemezdi. Bu kelamların söylenmesinin üzerinden tam 53 yıl geçti ancak hiçbir şey değişmedi. Kelam motamot geçerliliğini koruyor. Dolar hâlâ onların parası fakat hâlâ bizim sıkıntımız.
Doları etkileyen her şey eninde sonunda bizi de etkiliyor. Bu tesirin illa ki olumsuz olması gerekmiyor. Bu kez da olumlu etkileyebilir.
Sürpriz bir hamle
Geçen hafta Fed’in sürpriz atağından sonra yaşananlar ve yaşanacak olanlar da bu durumu doğruluyor. Fed’in yarım puanlık güçlü faiz indiriminin Amerikan iktisadına kıymetli yansımaları kesinlikle olacaktır ancak birebir vakitte öbür ülkelerde de faiz indirimlerini tetikleyecektir.
Geçen hafta sonunda S&P’nin bir yorumunda, Kolombiya, Filipinler ve Meksika üzere faizlerin hala yüksek seyrettiği fakat enflasyonun düşüş trendine girdiği gelişmekte olan piyasa ekonomilerinde kıymetli faiz indirimleri olabileceği öngörüsü yapılıyordu. Güç fiyatlarının düşük seyretmesi de global faiz indirimleri için yeri daha da güçlendiriyor. Bizim üzere net güç ithalatçısı olan ülkeler için bu manada olumlu bir tesir kelam konusu.
Türkiye için fırsat
Türkiye’deki faizin mevcut seviyesi endüstriyi ve ticareti zorlamaktadır; yatırım yapılmasını imkânsız hale getirmektedir. Birçok kesimden önemli şikâyetler geliyor; konkordato ve iflaslar artıyor. Öte yandan enflasyonun hala çok yüksek düzeyde seyretmesi nedeniyle Merkez Bankası faizleri aşağı çekemiyor. Global faiz indirimlerinin tesiriyle dış borçlanma maliyetlerinin gerileyecek olması ve güç fiyatlarının düşük seyretmesi bizim üzere ekonomiler için global ortamı daha da güzelleştirmektedir.
Eğer içerideki katılaşmış enflasyonist beklentiyi kırabilirsek, bizim hala çok yüksek düzeyde olan faizlerimizi de indirme ve daha katlanılabilir düzeylere çekme imkânımız olacaktır. Öbür ülke merkez bankalarının da Fed’i izleyerek faizlerini indirecek olması, ülkeler ortası faiz farklılığını bizim lehimize genişleteceği için bize yabancı sermaye girişini ürkütmeden kademeli faiz indirme imkânı tanıyacaktır.
Bu durum bizim pozisyonumuzdaki ekonomiler için bir fırsat penceresi sunmaktadır. Lakin bu pencere çok uzun mühlet açık kalmayacaktır. Başka bir deyişle; bizim üzere ekonomiler için destekleyici olan bu indirim havasının çok uzun sürmesini beklememek lazım. 2025 ortasından ya da en geç üçüncü çeyreğinden itibaren dünyada, faiz indirimlerin sona erdiği farklı bir hava esebilir.