ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times, Latin Amerika’da son dönemde birçok solcu liderin seçimde zafer kazandığını ve bu yıl Brezilya ve Kolombiya’da yapılacak seçimlerin de bu eğilimi güçlendirebileceğini yazdı.
Makalede, 2021’in son günlerinde Şili ve Honduras’ta solcuların devlet başkanlığı seçimlerinde açık bir zafer kazandığı, bu sürecin Latin Amerika’daki değişimi ortaya koyduğu belirtildi.
SOL, SON YILLARDA BİRÇOK SEÇİMİ KAZANDI
New York Times’ın makalesinde, Meksika’da solcu Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador’un 2018’deki zaferinin bir dönüm noktası olduğu, bu ülkeyi Panama ve Guetamala’nın izlediği belirtildi.
Arjantin’de Peronist aday Alberto Fernández, 2019’da devlet başkanı seçilmişti.
Bolivya’da 2019’daki darbe sonrasında iktidara gelen aşırı sağcılar, 2020 seçimlerinde büyük hezimet yaşamış ve solcu Luis Arce devlet başkanlığı koltuğuna oturmuştu.
Peru’da da geçen nisandaki devlet başkanlığı seçimini sürpriz bir sonuçla sendikacı Pedro Castillo kazanmıştı.
Honduras’ta 2009’da askeri darbeyle devrilen eski Devlet Başkanı Manuel Zelaya’nın eşi Xiomara Castro sandıktan zaferle çıkmıştı.
Son olarak da Şili’de 35 yaşındaki eski öğrenci hareketi lideri Gabriel Boric, devlet başkanlığı seçimini açık ara farkla kazanmıştı.
BREZİLYA VE KOLOMBİYA’DA SOLCU ADAYLAR ÖNDE
New York Times, solcu siyasetçilerin bu yıl Kolombiya ve Brezilya’da yapılacak devlet başkanlığı seçimlerinin de favorisi olduğuna dikkat çekti.
2003-2010 arasında devlet başkanlığı koltuğunda oturan Lula, bu yılki seçimlerin de favorisi.
Brezilya’daki anketlere göre ekimdeki seçimlerde yarışacak eski lider Luiz Inácio Lula da Silva, mevcut Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’nun açık ara farkla önünde. Kolombiya’daysa eski gerilla Gustavo Petro’nun mayıstaki devlet başkanlığı seçimlerini kazanma ihtimali yüksek.
Öte yandan makalede, bu sol yükselişin tüm bölge için geçerli olmadığı, El Salvador, Uruguay ve Ekvador’da sağcıların seçimleri kazandığı, Meksika ve Arjantin’de de sağın önemli başarılar elde ettiği vurgulandı.
Yazıda ayrıca, bu sol değişimin ABD’nin Küba, Venezuela ve Nikaragua’daki sol iktidarları izole etmesini zorlaştırabileceği ve bölgede ABD’yle rekabet eden Çin’i memnun edeceği yorumuna da yer verildi.
YOKSULLUK VE PROTESTOLAR ARTTI
2000’lerin başında birçok Latin Amerika ülkesinde solcu liderler iktidara gelmişti, ancak sonrasında bölge çoğunlukla neoliberal politikaları takip eden iktidarların yükselişine sahne oldu.
Şili’de 2019’daki hükümet karşıtı gösteriler hızla büyümüştü.
Latin Amerika’nın genelinde yoksulluk son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaşırken, bölgedeki birçok ülke son yıllarda büyük protesto gösterileriyle sarsıldı.
New York Times makalesinde şu ifadeler yer aldı:
“Ekonomik sıkıntılar, büyüyen eşitsizlik, iktidara karşı artan rahatsızlık ve Covid-19’un kötü yönetilmesi, insanları birkaç yıl önce egemen olan merkez sağ ve sağdaki liderlerden uzaklaştırdı. Sol, servetin daha eşit şekilde dağıtılmasını, daha iyi kamu hizmetlerini ve sosyal güvenlik ağlarının önemli ölçüde genişletilmesini vadediyor.”
Gazeteye konuşan Amerikan Üniversitesi Latin Amerika ve Latin Çalışmaları Merkezi Direktörü Eric Hershberg, sol yükselişin artan öfkenin bir sonucu olduğuna dikkat çekti.
Richmond Üniversitesi’nden siyaset bilimi profesörü Jennifer Pribble da, pandemiyle beraber solcuların evrensel sağlık bakımı ve sosyal destek girişimlerine desteğin giderek arttığını ifade etti.