İlk imzacılardan olup ismini mukaveleye vermesine karşın Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın kararıyla İstanbul Sözleşmesi‘nden çıkılmasına ait siyasi partiler, sivil toplum kuruluşları ve bayan örgütlerinin şikayetiyle açılan davalarda sona gelindi.
Karar 20 Temmuz’dan evvel belirli olacak
Ayrı başka duruşmalar halinde Ankara’da görülen davada savcılar İstanbul Mukavelesi’nin cumhurbaşkanı kararıyla feshedilemeyeceği istikametinde mütalaa verdi. Danıştay’da açılan iptal davasının kararı 20 Temmuz’dan evvel bildiri edilecek. Bayan örgütleri muhtemel tüm kararlara karşı şimdiden hazırlıklara başladı. Beklenti Danıştay savcısının da talep ettiği üzere Cumhurbaşkanlığı fesih sürecinin iptal edilmesi. Lakin Cumhurbaşkanlığı’nın buna itiraz hakkı var. Bu durumda dava ‘Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nda görülecek. Davada fesih süreci yerinde görülürse birebir yolu bu defa bayan örgütleri izleyecek.
Gazete Duvar’dan Işık Kaplan’ın haberine nazaran, Eşitlik İçin Bayan Platformu üyeleri avukat Hülya Gülbahar, avukat Selin Nakıpoğlu ve avukat Yelda Koçak, İstanbul Sözleşmesi’nin iptal davası sonuçlandıktan sonra Cumhurbaşkanlığı’nın atabileceği adımları, Anayasa Mahkemesi sürecini ve kontratın fesih kararının iptali sonrasını kıymetlendirdi.
Danıştay’da görülen dava ağır iştirakle takip edilmişti
‘Türkiye, bir bildirimle tekrar kontrata taraf olabilir’
Eşitlik İçin Bayan Platformu’ndan avukat Hülya Gülbahar, Danıştay 10. Dairesi iptal kararı verdiği takdirde davalı Cumhurbaşkanı’nın ‘Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na başvurma hakkının doğacağını, bunun da Anayasa Mahkemesi üzere iç hukuk yollarının tüketilmesi tartışmalarına yol açacağını söyledi.
Danıştay 10. Daire’nin bayan örgütleri lehine karar vermesi durumunda Cumhurbaşkanlığı’ndan bu karara hürmet duymasını, bir üst şuraya taşımamasını talep ettiklerini hatırlatan Gülbahar, şunları söyledi:
“Danıştay’da çıkacak karar İstanbul Sözleşmesi’nin devamı tarafında olursa Türkiye Cumhuriyeti’nin yapacağı bir bildirim ile tekrar bu kontrata taraf olunabilir. Bunun önünde tüzel olarak hiçbir mani yok. Ayrıyeten bunu yapmak için davanın sonucunun beklenmesine de gerek yok.”
‘İdari dava daireleri kurulu’na dair umudumuz az olmayacak’
Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı Gönüllüsü ve EŞİK Platformu üyesi avukat Selin Nakıpoğlu’na nazaran, isimli tatile kadar verilecek karar emsal niteliğinde olacak. Danıştay’ın davayı reddetmesi halinde İstanbul Sözleşmesi’ni savunanlar için umudun tükenmediğini söyleyen Nakıpoğlu, şöyle devam etti:
“Cumhurbaşkanlığı kararına karşı açılan davanın reddi halinde, davacıların bu kararı Danıştay Dava Daireleri Kurulu’nda temyiz etme hakları var. İdari Dava Daireleri Konseyi bu kararı onayabilir yahut bozabilir. Kaldı ki, Danıştay 10. Dairesi’nin beş üyesinden ikisi kapsamlı karşı oy yazmıştı ve Danıştay Savcılığı da sürecin iptali tarafında görüş bildirdi. Şayet temele ait karar da yürütmeyi durdurma kararında olduğu üzere oy çokluğuyla çıkarsa İdari Dava Daireleri Kurulu’na dair umudumuz hiç de az olmayacaktır.”
‘Anayasa’ya karşıtlığın tespiti istikametinde karar vereceğini düşünüyorum’
2017’de yapılan anayasa değişikliğinden sonra, Cumhurbaşkanı’na evvelden kanunla düzenlenmemiş bir alanda düzenleme yapma yetkisi verildiğini, Anayasa Mahkemesi’nin de türlü kararlarında bu yetkinin varlığını teyit ettiğini belirten Nakıpoğlu, şöyle devam etti:
“Velev ki, bugünkü anayasa kararlarına nazaran Cumhurbaşkanı’nın kanuna dayanmadan kararname çıkarma yetkisinin varlığını bir anlığına kabul etsek bile, bu yetkinin, Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası antlaşmaları sona erdirme yetkisini kendisine verildiği manasına gelmemektedir. Çünkü Türkiye’nin milletlerarası hukuk ve milletlerarası topluluk nezdinde, bir kişinin iki dudağı ortasında bir ülke pozisyonunda olduğu üzere bir sonuç ortaya çıkacaktır. İstanbul Sözleşmesi’yle ilgili kararın, desteği olan 9 sayılı CBK’nin 3. hususunun Anayasa’ya ve hukuka karşıtlığının da tespiti tarafında karar vereceğini düşünüyorum.”
‘Vazgeçmiyoruz’
İstanbul Kontratı iptal edilirse Türkiye’de yaşayan bayanlar, çocuklar, LGBTİA+’lar için mukaveleyi savunmaya devam edeceklerini söyleyen Nakıpoğlu, şunları lisana getirdi:
“Bu hengame karanlıkla aydınlığın hengamesi, hukukun gücüne, adalete, toplumsal cinsiyet eşitliğine inananların çabası… Sessiz kalmıyoruz zira sessiz kalıp karanlıktan gelen kararlara teslim olmayacağız. Israr ediyoruz zira bayanların, çocukların, LGBTİA+’ların erkek şiddetine maruz kalmadığı, eşit yurttaş hakkına sahip olduğu bir hayat istiyoruz. Vazgeçmiyoruz zira Danıştay’da açtığımız davalarda tüm bayanların, çocukların, LGBTİA+’ların menfaat hissesi var.”
‘Dava kabul edilse de reddedilse de inceleme süreci olabilir’
Eşitlik İçin Bayan Platformu’ndan avukat Yelda Koçak ise davanın kabul edilmesi yahut reddi durumunda da bir itiraz inceleme sürecinin olabileceğini tabir etti. Davalarda İstanbul Sözleşmesi’ne atıfta bulunmaya devam edildiğinin altını çizen Koçak, şunları kaydetti:
“Danıştay’ın kararının akabinde Cumhurbaşkanı çıkıp ‘bu kararı da tanımıyorum’ diyebilir, demiştir. Daha evvel Anayasa Mahkemesi kararlarında birebir şeyleri söylüyordu lakin bu tam da hukuk ya da tek başına bayan hakları sorunu değil, rejim sorunu. Bugün İstanbul Sözleşmesi’nde TBMM’nin yetkisinde olan bir mevzuda Cumhurbaşkanı işlev gaspı yapıyor, bu da üst bir mahkeme kararıyla da tescilleniyor buna karşın ‘tanımıyorum’ demek ‘ben Meclis’i tanımıyorum’ demektir.”
AYM süreci: Ferdi ve kurumsal başvurular
Danıştay, kararın Anayasa Mahkemesi’ne gönderilmesi görüşünü kabul ederse Anayasa Mahkemesi sürecinin başlayacağını ve anayasaya tersliği istikametinden incelemeler yapılıp karar verileceğini söyleyen Koçak, şunları kaydetti:
“Söz konusu fesih sürecinin anayasaya alışılmamış olduğuna karar verilirse Anayasa Mahkemesi, anayasaya ters kararnameye dayalı yapılan idari süreç de dayanıksız kalmış olur. Anayasa Mahkemesi’nin önüne başka kararname yahut tüzel düzenlemeleri götürmekten farklı olarak, devam eden bir dava içerisinde talep ediliyorsa ferdî ve kurumsal müracaatların yapılmasına gerek yok. O belge direkt gitmiş olur. Öteki 200 evrakta da birebir karar çıkar tek evrakta karar verilince hepsinde tıpkı kararı verirler, daha evvel yürütmeyi durdurma taleplerinin incelenmesinde de o denli oldu.”