ABD’nin köklü gazetelerinden New York Times, seçim atmosferine giren Türkiye, Macaristan ve Brezilya’nın ekonomik durumunu inceledi. Üç ülkenin liderlerinin, genel seçimler öncesinde fiyatlardaki küresel artışın yarattığı sorunlarla boğuştuğu aktarılan yazıda, yine bu ülkelerdeki enflasyon sorunun politik düzeni etkileyebileceği belirtildi.
New York Times ilk olarak yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce Brezilya’daki durumu ele aldı. Üç ülkenin benzer durumlarla karşılaştığı bir kez daha vurgulanan yazıda, Yüksek Mahkeme ve liberaller de dahil olmak üzere Jair Bolsonaro’ya meydan okuyacak herkese, zor durumdaki sağcı liderin bir yanıtı var: “Beni yalnızca Tanrı görevden alır.” ifadeleri yer aldı.
‘KENDİ MEDYALARINI OLUŞTURUP MUHALİFLERİ KORKUTTULAR’
Brezilya’da Bolsonaro’nun enflasyon sorunuyla mücadele ettiği anlatılan yazıda, “Brezilya’da fiyatlar neredeyse yirmi yılda olduğundan daha hızlı tırmanıyor. Para birimi, yalnızca son altı ayda dolar karşısında yüzde 10 değer kaybetti. Latin Amerika’nın en büyüğü olan ekonomi ise üçüncü çeyrekte yeniden resesyona girdi.” ifadeleri yer aldı.
New York Times, Brezilya’daki durum ile Türkiye’yi kıyaslarken, “Bolsonaro, son on buçuk yılda Türkiye, Brezilya ve Macaristan gibi demokrasilerde iktidara gelen sağcı popülist bir nesil arasında yer alıyor. Bu liderler, milliyetçi tutkuları körükleyerek ve önemli kültürel meselelerle seçmenleri etkilemeyi başararak iktidarda kaldılar. Ve tüm bu süreç boyunca kendi medyalarını oluşturdular ve muhalifleri korkuttular” ifadelerini kullandı.
‘ÜÇ LİDERİN DE İKTİDARI SALLANTIDA’
New York Times’da yer alan yazıda, “Şimdi bu güçlü adamlar – Jair Bolsonaro, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da dahil olmak üzere – önümüzdeki iki yıl içinde ulusal seçimlerle karşı karşıya oldukları halde, artan fiyatlar ile boğuşuyorlar. Yeni ve beklenmedik bir tehlike olan enflasyon, bu üç liderin ülkelerindeki siyasi muhalefetin de yükselişe geçmesine neden oldu. Bu durum, üç liderin de iktidarını sarsıyor” ifadeleri yer aldı.
Yine Türkiye ile benzer bir durumda olan ve tüketici fiyatlarının 2007’den bu yana en hızlı şekilde arttığı Macaristan’da, anketler, yaşam maliyeti ve düşük ücretlerin seçmenler için en önemli endişeler haline gelmesi nedeniyle, Orban’ın gelecek yıl şimdiye kadarki en zorlu seçimiyle karşı karşıya kalacağını gösteriyor.
‘SADECE TANRI BENİ GÖREVDEN ALABİLİR’
Bu üç lideri de zorlu bir seçimin beklediği aktarılan yazıda, “Bolsonaro, son yapılan anketlerde seçimi çok kötü kaybedeceğini anlayınca oylamanın sonuçlarına itiraz etmek için zemin hazırlamaya başladı. Eylül ayında Sao Paulo’da tezahürat yapan bir kalabalığa, “Brezilya’da beni seçmek istemeyenlere sadece Tanrı’nın beni görevden alabileceğini söylemek istiyorum” dedi.
Bolsanaro’nun tüm bu sözlerine rağmen, Brezilya’da ekonomik krizin ve artan enflasyonun sorumlusu olarak kendisi gösteriliyor.
DÜNYA GENELİNDE FİYATLARDA ARTIŞ
New York Times, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın alışılmışın dışında ekonomi politikalarının tam bir döviz krizine yol açtığı Türkiye en vahim durumdaki ülke” yorumunu yaparken Türk Lirası’nın bu yıl yaklaşık yüzde 45 değer kaybettiği aktarıldı.
Yazıda, “Fiyatlar şu anda yıllık yüzde 20’den fazla resmi bir oranda artıyor, bazı resmi olmayan tahminler daha da yüksek” ifadeleri yer aldı.
Gazeteye konuşan, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde demokrasilerin bozulmasını inceleyen ekonomi profesörü Daron Acemoğlu, “Küresel finansal durgunluktan bu yana, küresel makroekonomik ortam otoriterler için bir nimet oldu” dedi. “Esasen, çok düşük faiz oranlarıyla, ya zayıf demokrasilere ya da tam/yarı otoriterliğe sahip olan birçok ülkeyi yabancı sermaye için çekici hale getirdi” dedi.
Gazete, küresel ekonominin pandemi sürecinde sıkıntı yaşadığını aktarırken, bunun dünya genelinde fiyatlarda keskin bir artışa neden olduğunu vurguladı. New York Times, “Bu durum, birçok gelişmekte olan ülkedeki liderleri politikalarını değiştirmeye ve küresel yatırımcıları bu pazarlardaki yatırımlarını yeniden düşünmeye sevk etti” ifadelerini kullandı.
‘POPÜLİZM ETKİSİNİ YİTİRİYOR’
Gazete, bir dizi nedenden dolayı, enflasyonist yükselişin, gelecek yıllarda seçimlerle karşı karşıya ola Orban, Erdoğan ve Bolsonaro gibi popülistler için özellikle zor bir siyasi alan olduğunu aktardı.
Bu üç liderin de yıllardır görevde olduğu vurgulanan yazıda, “Politikaya kişisel yaklaşımları ve hepsinin yıllardır görevde olması , ekonominin durumu ile ilgili suçlamalardan kaçmalarını zorlaştırıyor. Aynı zamanda, milliyetçi rekabetleri vurgulayan ve geçmişte etkili olan popülizm de yaşam standartları hızla düşen vatandaşlar üzerindeki etkisini yitiriyor” dedi.
‘ERDOĞAN DURUMU KÖTÜLEŞTİRİYOR’
New York Times, “Erdoğan, son haftalarda, esasen kendi kontrolü altındaki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, defalarca faiz oranlarını düşürdü. Çoğu gözlemci, daha fazla faiz indirimi ve kur düşüşlerinin yabancı yatırımcıları paralarını Türkiye’den çekmeye itmesiyle, Erdoğan’ın zor bir durumu daha da kötüleştirdiğini düşünüyor.” ifadelerinde bulundu.
Gazete, “Aynı zamanda siyasi rüzgarlar da Sayın Erdoğan’ın aleyhine esiyor gibi görünüyor. Kötüleşen ekonomik durum, ülkede sokak protestolarına yol açtı. Muhalefet politikacıları krizle başa çıkmak için erken seçim çağrısı yaparken, Erdoğan’ı ekonomiyi kötü bir şekilde yönetmekle suçluyorlar” ifadelerinde bulundu.