Merkezi Strasbourg’da bulunan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), beş yıl önce gerçekleşen kanlı FETÖ darbe girişiminin ardından gözaltına alınan ve tutuklu yargılanan, 427 hakim ve savcının “kişilik haklarının ihlal edildiği“ne karar verdi.
Mahkeme, Türkiye hükümetini her bir hakim ve savcıya 5000’er Euro tazminat ödemeye mahkum ederken, toplam tazminat miktarı 2 milyon 135 bin Euro olarak belirlendi. 75805/16 ve devamındaki sayılarla birleştirilen dosyada, suçlu ya da suçsuzluğa bakılmadı ve tutuklu yargılanmalarının hak ihlali olduğuna karar verildi. Karar, Avrupa basınında geniş yankı buldu.
EN ÜST MAHKEMEYE UYMAK ŞART
Türkiye, AİHM kararlarını tanıdığı için bu tazminatı ödemek zorunda. AİHM’in bir üst mahkemesi de bulunmuyor. FETÖ’cü ya da FETÖ sempatizanı olmak suçundan gözaltına alınan ve tutuklu yargılanan hakim – savcıların, gerçekte FETÖ’cü olup olmadığına ilişkin esasa da girilmedi. Mahkeme olayı sadece “hak ihlali açısından” değerlendirirken, bu durum ileride başka davalara da örnek teşkil edebilir.
TUTUKSUZ YARGILANSA FARKLI OLURDU
Mahkeme görevden almalarla ilgili bir karar vermedi. Türkiye’nin o dönem, bu kişileri tutuksuz yargılaması halinde, hak ihlali doğmayacak ve büyük olasılıkla da bu derece ağır cezalar verilmeyecekti. Avrupa’daki yargılamalarda esas olan, tutuksuz yargılanma ilkesidir ve buna da büyük oranda uyulmaya çalışılıyor.
AİHM’den son dönemlerde Türkiye aleyhinde daha sık kararlar çıkmaya başladı. Bu durum, hukuksal olarak da büyük sorun yaratabilecek ve ileride neredeyse her davada aleyhe otomatik kararlar çıkmasına neden olabilecek.