Sırbistan’daki sokaklar her gün lokal saatle tam 11:52’de 15 dakika boyunca trafiğe kapatılıyor, araçlar duruyor ve beşerler susuyor.
Sırbistan’ın ikinci büyük kenti Novi Sad’daki tren istasyonunda beton gölgeliğin Kasım ayında çökmesiyle ölen 15 kişi için adalet talep ediyorlar.
Ölenleri anmak için tam gölgeliğin çöktüğü andan itibaren 15 kişi için 15 dakika boyunca trafik engelleniyor.
Trajik olaydan bu yana ondan fazla kişi gözaltına alındı. Bunlar ortasında çöküşü takip eden günlerde istifa eden Sırbistan’ın eski inşaat bakanı da var. Herhangi bir suçlamayı reddediyor.
Ülke çapında yayılan protestolarla birlikte Sırbistan’da öfkeli bir yas hakim. Lakin Belgard Üniversitesinden bir küme öğrencinin fakültelerini Kasım ortasında ablukaya almasından bu yana aksiyonlar ülke çapında 50 fakülteye ve iki ortaokula yayıldı.
22 Aralık Pazar günü, başşehir Belgrad sokaklarında on binlerce kişi öğrencilere katılarak kaza için hesap verilmesini istedi.
“Hepimiz gölgelik altındayız”
Pazar gecesi on binlerce kişi Sırbistan başşehri Belgrad sokaklarına döküldü.
Pazar günkü protesto, Sırbistan’da son yıllarda düzenlenen en büyük protestoydu.
Telefonların ışıkları Belgrad’ın ana meydanını aydınlatıyordu. On binlerce kişi 15 dakika boyunca susarak çöküşün kurbanlarını anarken, sokakları büyük bir sessizlik kapladı.
Novi Sad’dan tıp öğrencisi Maksim Ilić BBC Sırpça’ya, “Öğrenciler çok uzun müddet sessiz kaldılar ve tüm bu sorumsuzluklar bardağımızı taşıran son damla oldu ” dedi.
Pazar günü öğrencilere çiftçiler, sıhhat çalışanları, aktörler ve sanatkarların yanında Belgrad ile Sırbistan’ın öbür kentlerinden beşerler katıldı.
Göstericiler 15 dakika sessizlik sırasında, “Hepimiz gölgelik altındayız” yazan bir pankart açtılar.
Tren istasyonunundaki gölgeliğin çökmesini yolsuzluğun yaygın olmasına ve binanın inşasındaki özensizliğe bağlıyorlar. İstasyon son yıllarda iki defa renove edilmiş ve hepsinde Çin devletine ilişkin şirketler de yer almıştı.
Belgrad yakınlarındaki Pancevo kentinden BBC Sırpça’ya konuşan Lidija, “Her şeyi temelden değiştirmek ve hepimizin daha yeni ve sağlıklı bir hayata yanlışsız ilerlemesi gerekiyor” dedi.
Öğrenci protestolarına inandığını zira gençlerin sayısının herkes için bir ikaz olduğunu kelamlarına ekledi:
“Öğrencilerin her vakit yanında oldum zira kelamlarına sadık kaldılar ve duruşlarını değiştirmediler.”
‘Kanlı eller’ protestoların sembolü haline geldi ve sloganı da ‘Yolsuzluk öldürür’ oldu.
Pankartlarda ‘Elleriniz kanlı’, ‘Devlet çocuklarındır’ ve ‘Herkes barikatlara’ üzere bildiriler sergilendi.
15 dakikalık sessizliğin akabinde kalabalık, gürültü çıkararak yetkililere karşı sloganlar attı.
Yetkililer, bahse ait bir soruşturma açıldığını açıkladılar. Buna ek olarak Novi Sad tren istasyonundaki gölgeliğin tekrar üretimine ait evrakların bir kısmını yayımlayarak talepleri yerine getirdiklerini tez ettiler. Lakin öğrenciler dokümanların eksik olduğunu söylüyor.
Karşılan(may)an talepler
Belgard’daki ve ülkenin ikinci en büyük kentleri Novi Sad ve Nis’teki bütün üniversiteler abluka altındalar.
Bazı öğretmen sendikaları okullardaki dersleri kısaltıp protestoya katılma kararı aldılar.
Ve lise öğrencileri kurbanları onore etmek için, toplu olarak derslerini terk ediyorlar.
Sırbistan’da ikokul ve bilhassa ortaokullarda artan rahatsızlıkla birlikte Eğitim Bakanlığı kış tatilini erken başlatma kararı aldı.
Sırp yetkililer öğrencilerin bütün taleplerini karşıladıklarını argüman etseler de öğrenciler buna katılmıyor. Taleplerinin hiçbirinin büsbütün karşılanmadığını söylüyorlar.
Öğrencilerin taleplerinden biri, Novi Sad tren istasyonunda gölgeliğin çökmesiyle ilgili tüm dokümanların yayımlanması.
Hükümetin internet sitesinde bugüne kadar 195 doküman yayımlanmış olsa da öğrenciler 800’den fazla dökümanın daha olduğunu ve yayımlananların finansal ayrıntıları içermediğini söylüyorlar.
Belgard Üniversitesinde İnşaat Mühendisliği Fakültesi yakın vakitte evrakları tahlil etti ve kritik bilgilerin eksik olduğunu açıkladı.
Pazar geceki protestonun ardından Devlet Başkanı Aleksandar Vuçiç, Instagram hesabından yaptığı açıklamada, Belgrad’da muhalif fikirli insanların “istisnai büyük bir toplanma” içinde olduklarını söyledi.
Vuçiç, görüşlerini ve Sırbistan için neyin kıymetli olduğu konusunda neye inandıklarını duymaya “her vakit hazır ” olduğunu ekledi.
Hayatını kaybedenleri anmak için olay yerine oyuncak ayılar bırakıldı.